Migrena - informacje, porady, aktualności

Zespół śródsennego bólu głowy

Zespół śródsennego bólu głowy to rzadki rodzaj pierwotnego bólu głowy, zwykle dotykający osoby po 50. roku życia, choć może pojawić się już wcześniej - po skończeniu 40 lat. W porównaniu z innymi bólami głowy i migrenami, schorzenie to było przedmiotem niewielu badań.

Śródsenny ból głowy pojawia się wyłącznie w nocy. Może wybudzać chorego zawsze o tej samej porze, zwykle między godziną 1 a 3. Nic dziwnego, że dolegliwość tą określa się mianem "budzikowego bólu głowy".

Ból może być jednostronny (po jednej stronie głowy) lub dwustronny (po obu stronach głowy). Przez niektórych ból opisywany jest jako pulsujący, choć nie we wszystkich przypadkach. Pojawia się nagle i może trwać od 15 minut do 6 godzin, przeważnie trwa jednak około 30-60 minut. Występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn. Nie towarzyszą mu objawy układu autonomicznego (takie jak zatkany nos czy łzawienie oczu). Osoby z śródsennym bólem głowy mogą po jego ustąpieniu z powrotem zasnąć, choć w ciągu nocy może wystąpić więcej napadów, a w ciągu miesiąca nawet ponad 15.

W badaniu przeprowadzonym przez prof. DW Dodicka (Klinika Mayo, Arizona) dolegliwości tej doświadczyło podczas zasypiania w ciągu dnia czterech pacjentów. Zwykle jednak śródsennemu bólowi głowy nie towarzyszą nudności, światłowstręt i nadwrażliwość na dźwięki. Po raz pierwszy został opisany w 1988 r. w artykule N. H. Baskina, badającego pacjentów w wieku 67-84 lat. W niedawnym opracowaniu naukowcy z Centrum Bólu Głowy w Padwie (Włochy) opisali 82 przypadki śródsennego bólu głowy, udokumentowane w światowej literaturze medycznej. Obecnie udało się wykazać związek pomiędzy śródsennym bólem głowy a fazą REM. Udało się również sformułować możliwe sposoby leczenia farmakologicznego. W celu lepszego zrozumienia przebiegu śródsennego bólu głowy, w badaniu prowadzonym przez Centrum w Padwie prospektywnie obserwowano czterech pacjentów. U większości pacjentów opisywanych w literaturze odnotowano występowanie innych rodzajów bólów głowy przed postawieniem diagnozy o śródsennym bólu głowy.

Diagnoza

Rozpoznanie śródsennego bólu głowy opiera się na procesie eliminacji, ze względu na istnienie innych, wtórnych przyczyn nocnych bólów głowy, do których należą: odstawienie leków, zespół bezdechu śródsennego oraz zapalenie tętnic. Wykluczyć należy również inne pierwotne bóle głowy (takie jak migreny, klasterowe bóle głowy i przewlekła napadowa hemikrania), które także powodują nocne przebudzanie. W celu zdiagnozowania śródsennego bólu głowy należy zebrać pełną historię cyklu snu i zwyczajów nocnych (w tym chrapania i niepokoju ruchowego) danego pacjenta. Właściwe rozpoznanie śródsennego bólu głowy wymaga wykluczenia wszelkich innych przyczyn.

Leczenie

Spośród dotychczas omawianych w literaturze światowej metod leczenia śródsennego bólu głowy, najczęściej spotykane i najszybciej przynoszące efekty jest przepisywanie różnych dawek węglanu litu (330 – 600mg) w połączeniu z kofeiną (pod postacią kawy). Niektórzy pacjenci nie tolerują jednak skutków ubocznych litu (ponadto trzeba zachować ostrożność przepisując go osobom starszym). Podaje się wówczas alternatywne środki, w tym flunaryzynę i werapamil (antagoniści kanału wapniowego) oraz indometacynę (niesteroidowy lek przeciwzapalny). Zażywa się je profilaktycznie przed snem.

Przyszłość

By ocenić długoterminowe skutki śródsennego bólu głowy oraz by zrozumieć jego patofizjologię konieczne są dalsze badania nad tym rzadkim schorzeniem.

JR